ولیكن پس از تامل در آن ، و مطابقه با بعضی نسخه های كهنه دیگر چنین به ظنر می رسد كه آن نیز كاملاً مطابق با نسخه اصل گلستان نیست و نوسنده یا خود باز تصرف در عبارات شیخ را روا دانسته یا نسخه ای كه از آن رو نقل كرده بلاواسطه منقول از خط شیخ نبوده و در نسخه های واسطه تصرفات به عمل آمده و بنابراین هنوز به یافتن نسخه صحیح گلستان باید چشم داشت .در مسافرتهایی كه من به اروپا نمودم به راهنمایی دوست دیرینه گرامی دانشمند ود آقای محمدقزوینی كه مقامات علمی ایشان بر همه اهل فضل معلوم است و محتاج به شرح و بیان نیست آگاه شدم كه در كتابخانه ملی پاریس نسخه ای از كلیات سعدی موجود است كه در سال 768 نوشته شده و بالنسبه صحیح است .
این اكتشاف مشوق من شد كه در امر گلستان به تحقیق پردازم آقای قزوینی لطف فرموده از آن گلستان برای من عكس برداشتند . در تهران هم دوستان دانش پرور در این باب یاری كردند و وزارت معارف نیز مساعدت و همراهی فرمود و چندین نسخه كهنه گلستان به دست آمد كه البته نسبت به گلستان های چاپی و نسخه هایی كه در این سیصد چهارصد سال گذشته نوشته شده صحیحتر بود اما هیچیك مقصود را كاملاًحاصل نمی نمود.
عاقبلت در اصفهان یك نسخه یافت شد كه به ذوق خود اینجانب و به تصدیق بسیاری از اهل بصیرت می توان آن را صحیح ترین نسخه ای كه تا كنون به نظر آمده دانست . هزار افسوس كه یك نقص و یك عیب بزرگ دارد : نقص آن اینكه در چند جا چند صفحه از زآن افتاده و به این واسطه قریب یك خمس از تمام گلستان را فاقد است . عیب آن اینكه دارندگان این كتاب هم مانند بسیاری از كتاب مرض دخل و تصرف داشته و در بسیاری از مواضع كلمات و عبارات را تراشیده و به سلیقه خود درست كرده اند یا جمله هایی بر آن در متن یا حاشیه افزوده اند و نیز این نسخه از غلط كتابتی هم خالی نیست یعنی اغلاطی دارد كه نویسنده سهواً خطا كرده است .
![](http://up.ba-everything.ir/view/1139824/download.png)
جهت دانلود اینجا کلیک کنید